در باب نود و پنجم مصباح الشریعه روایت شده است که :
امام صادق علیه السلام فرمود: عارف ، شخص او با خلق ، و قلب او با خدا است .
سعدى در افاده این معنى چه نیکو سروده است :

در تفسیر وسقاهم ربهم شرابا طهورا دارد، کلامى معجز نظام از سلاله نبوت ، صادق آل محمد (صلوات الله علیهم اجمعین ، مرورى است که مسحه اى از علم الهى و قبسى از نور مشکوه رسالت و نفحه اى از شمیم ریاض امامت است تا آن را امین الاسلام طبرسى در تفسیر شریف مجمع البیان در بیان کریمه یاد شده بدین صورت روایت کرده است :
اى یطهر هم عن کل شى ء سوى الله اذ لا طاهر من یدنس بشى ء من الاکوان الا الله ، رووه عن جعفر بن محمد علیه السلام .
من در امت خاتم از عرب و عجم ، کلامى بدین پایه که از صادق آل محمد در غایت قصواى طهارت انسانى روایت شده است از هیچ عارفى نه دیده ام و نه شنیده ام :

یونس عمار گفت : امام صادق علیه السلام فرمود: دیوانها در روز محشر سه اند: یکى دیوانى حسنات را در مقابل یکدیگر قرار مى دهند که دیوان نعم تمام حسنات را فرا مى گیرد و در خود فرو مى برد، و دیوان سیئات مى ماند. پس مؤمن آدم براى حساب خوانده مى شود. آنگاه قرآن در فراروى او در نیکوترین صورتى پیش مى آید و مى گوید: اى رب من ! من قرآنم و این بنده مؤمن توست که خود را به تلاوت من رنج مى داد، و شب را در مدتى دراز به ترتیل در قرائت من مى گذرانید، و در گاه تهجد (شب نمازى و شب زنده دارى ) از چشمان او اشک جارى مى شد؛ پس او را خشنود گردان چنانکه مرا خشنود گردانید.
امام فرمود: در آنگاه خداوند عزیز جبار مى فرماید: بنده من ! یمینت را (دوست راستت را) باز کن ، پس آن را از رضوان خداى عزیز جبار پر مى کند؛ و شمال او را (دست چپ او را) از رحمت خدا پر مى کند. سپس به او گفته مى شود: این بهشت براى تو مباح است ، بخوان (قرآن را) و بالا برو؛ پس چون آیه اى را قرائت کرد، درجه اى بالا مى رود.

 بنگر به سخن امام صادق علیه السلام ، که ثقه الاسلام کلینى در کافى به اسنادش از جمیل بن دراج نقل کرده است و که آن حضرت فرمود:
اگر مى دانستند که در معرفت خدا چه فضلى است ، چشمان خود را به متاع و نعمتهاى دنیا، که دشمنان شان از آن بهره مند هستند نمى دوختند، و تمام دنیاى آنان از آنچه پاى بر آن مى گذارند تیر ایشان پست تر مى نمود و از نعمت معرفت خداوند بهره مند مى گشتند و لذات آنرا مى چشیدند؛ چون لذت آن کس که با اولیا خدا، در باغ هاى بهشت به سر مى برد. معرفت خدا انیس هر وحشتى و رفیق هر تنهایى و نور هر تاریکى و توان هر ضعفى و شفاى هر دردى است .
پیش از شما مردمى بودند که کشته مى شدند و سوزانده مى گشتند و با اره بریده مى شدند، زمین با همه وسعتش بر آنان تنگ گشته بود؛ ولى از عقیده خود بر نمى گشتند. بدون این که مقابل هاى کنند و در برابر آن اذیتى به گروه مقابل برسانند؛ جز آنکه از آنان مى خواستند، که به خدا ایمان آورند. پس ، از خدا درجات آنان را براى خود مساءلت کنید و بر مصیبتهاى روزگار صبر نمایید.

حدیث شریفى در کافى است که امام صادق علیه السلام به یکى از صحابه فرمود که : فلانى ! اشیاء همه به هندسه آفریده شده اند .
و آن آقا مثل اینکه لفظ هندسه را نشنیده بود و نمى دانسته چیست ، گفته است : هندسه یعنى چه ؟
امام فرموده اند: هندسه ؛ یعنى مقدار و اندازه .. چون لفظ هندسه اصلش ‍ اندازه و اندازه است …
در جایى دیگر مى فرمایند: علم به قوانین حسابى و قواعد مسائل عددى در تقویت نفس انسانى از اعظم وسایل است . به خصوص علم هندسه که در تعدیل و تقویم ذهن و فکر و قلم و بیان تاءثیر بسزا دارد.
حکما و فلاسفه بزرگ گفته اند: براى رسیدن به معرفت حقایق اشیاء فکر را باید به علوم ریاضى ورزش داد...

ابن خلکان در وفیات الاعیان ، معروف به تاریخ این خلکان مى گوید:
ابو عبدالله ، جعفر صادق ، فرزند محمد باقر علیه السلام ، یکى از ائمه دوازده گانه مذهب امامیه است . او از سادات اهل بیت و به جهت صدقش ‍ در گفتار ملقب به صادق مى باشد، فضل او مشهورتر از آن است که ذکر شود، و او را از نظریه هایى است در علم کیمیا و زجر و فال ، که شاگردش ابو موسى ، جابر بن حیان ، آنها را در کتابى هزار ورقه متضمن بر رسایل جعفر صادق علیه السلام گرد آورده است که جمعا پانصد رساله مى باشد.